Listopad to miesiąc, w którym organizatorzy muszą się naprawdę postarać, żeby przyciągnąć chętnych na swoje wydarzenia. Wybrałam dla Ciebie te, które uważam za najbardziej obiecujące. Większość z nich dostępna jest bezpłatnie, jeśli jest inaczej – zaznaczam to w tekście. Zapraszam na przegląd tego, co oferują stołeczne instytucje do przez najbliższe dwa tygodnie. Kolejną porcję przedstawię Ci w drugiej połowie miesiąca.
4 listopada (poniedziałek) godz. 17.00 „Tytus Chałubiński – sylwetka lekarza z Tatrami w tle.” – wykład
Muzeum Historii Medycyny WUM
Tego dnia mija sto trzydziesta rocznica śmierci najsłynniejszego polskiego lekarza XIX , „odkrywcy Zakopanego”, doktora Tytusa Chałubińskiego. Jego warszawski domek zobaczysz, spacerując ulicą Mokotowską, ale serce zostawił pod Tatrami. Badał ich przyrodę, jako jeden z pierwszych zafascynował się taternictwem i dostrzegł turystyczny potencjał w majestacie gór.
Wykład poprowadzą Beata Petrozolin-Skowrońska, autorka książki o medyku oraz Zbigniew Wójcik, historyk nauki i geolog związany z Podhalem. Referenci ukażą słynnego lekarza, profesora Cesarskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie, następnie Szkoły Głównej Warszawskiej, człowieka o wszechstronnej wiedzy humanistycznej – zaangażowanego w sprawy Polski w czasach dramatycznych wydarzeń i trudnych wyborów.
Spotkanie stanowi część cyklu „Dziedzictwo Asklepiosa, medycyna kontra humanistyka”.
Gdzie: Centrum Biblioteczno-Informacyjne WUM, ul. Żwirki i Wigury 63, sala seminaryjna im. prof. J. Zaorskiego
5 listopada (wtorek) godz. 13.00 – „Grunwald” Matejki – wykład
Muzeum Narodowe
„Bitwa pod Grunwaldem” Jana Matejki jest chyba najbardziej rozpoznawalnym rodzimym obrazem. Niemal każdy kto słyszy datę 1410 ma przed oczami to wielkie płótno mistrza z Krakowa. Ile jednak jest prawdy historycznej w tym, jakże ważnym dla naszej historii dziele? Czy jest to najwierniejsze przedstawienie pamiętnego starcia wojsk polsko-litewskich z rycerzami zakonu krzyżackiego? Na te pytania odpowie Maciej Marciniak. A o osobie, której zawdzięczamy powojenne uratowanie zniszczonego obrazu, posłuchasz tutaj.
Gdzie: Muzeum Narodowe, wejściówki można odebrać w kasie na godzinę przed wydarzeniem (bezpłatnie)
5 listopada (wtorek) godz. 14.00 oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Nieba i ziemi nie widać. Warszawiacy o wrześniu 1939.”
Muzeum Warszawy, wstęp z biletem na wystawę czasową
Nie będę ukrywać – tej wystawy jeszcze nie widziałam, więc nie potrafię Ci jej polecić bądź odradzić. Wiem tyle, że kuratorzy oddali głos mieszkańcom Warszawy, uczestnikom obrony miasta we wrześniu 1939 roku. W 1948 roku przysłali oni swoje relacje na konkurs Pamiętnik warszawiaka.
Gdzie: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta, wstęp z biletem na wystawę czasową
A kilka godzin później, również na Starówce, ciekawy wykład odbędzie się na Dziekanii.
5 listopada (wtorek) 2019, g. 17:30 Kaplica królewska, sarkofagi, ołtarze i epitafia w wystroju kościoła kapucynów przy Miodowej
Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, wstęp 15 zł
Ta prelekcja, którą wygłosi brat Grzegorz Filipiuk, stanowi część cyklu „Varsovia. Ars et historia”. Tematem najbliższego wykładu będą fascynujące – i bardzo zróżnicowane – grobowce z ufundowanego przez Jana III Sobieskiego kościoła z Miodowej.
Oprócz serca fundatora, pochowano tam również wnętrzności Augusta II oraz słynną piękność Aleksandrową Zajączkową. Do każdego, kto odwiedzi kapucyński kościół przemawiają zachowane epitafia, które przypominają historię ludzi związanych z tym miejscem, a także pochowanych w katakumbach kościoła. Polecam to spotkanie!
Gdzie: Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, ul. Dziekania 1, wstęp 15 zł
8 listopada (piątek) godz. 18:30 – Architektura wielkiego „do przodu”- wykład
Muzeum Powstania Warszawskiego
Ekspresja i masowość. Powrót modernizmu do Warszawy i jego faza późna. Jak wyglądała nowoczesność i ekspresja architektoniczna w wizjach architektów z lat ’60. i ’70.?
To wykład Radosława Gajdy, popularyzatora architektury, w ramach serii „Warszawa: wielki projekt”. Jest ona poświęcona największym wizjom (zrealizowanym i niezrealizowanym) czterech kolejnych epok w dziejach warszawskiej architektury ostatnich stu lat. Wprawdzie z rozmów z uczestnikami moich spacerów wynika, że show towarzyszący prelekcji bywa trudny do zniesienia dla tych, którzy przychodzą po wiedzę, ale kto wie – może Ci się spodoba. Mi opowiastki z YT Radosława Gajdy się podobają, na wykładzie (choćby i dostępnym bezpłatnie) jeszcze nie byłam.
Gdzie: Muzeum Powstania Warszawskiego
9-11 listopada (sobota-poniedziałek) godz. 11.00, 13.00: Drobne przyjemności – spacer edukacyjny
Pałac w Wilanowie
Jak słusznie zauważają organizatorzy edukacyjnych imprez w Wilanowie, w listopadowe ponure dni trzeba szczególnie dbać o siebie i czasem pozwolić sobie na drobne przyjemności. I traktują to jako punkt wyjścia do opowieści o tym, co poprawiało humor dawnym właścicielom Wilanowa. Jeśli wierzyć obietnicom, uczestnicy dowiedzą się, jak przygotować relaksującą kąpiel w stylu Izabeli Lubomirskiej i zainspirują XVIII-wiecznymi portretami, by wykonać selfie, z którego będą zadowoleni.
Gdzie: Pałac w Wilanowie
9, 10 listopada (sobota-niedziela) godz. 14.00: Wrzesień 1939 w Warszawie we wspomnieniach świadków – pokaz filmu
Dom Spotkań z Historią
Wielkim skarbem DSH jest Archiwum Historii Mówionej. Ten film utkany jest właśnie z opowieści kilkunastu cywilnych mieszkańców dawnej Warszawy o narastającym niebezpieczeństwie związanym z wybuchem wojny. Uczestnicy mówią o życiu w oblężonym mieście i tragicznej sytuacji ludności zagrożonej ciągłymi nalotami lotniczymi oraz ostrzałem artyleryjskim.
Wspomnienia uzupełniają zdjęcia archiwalne pochodzącymi ze zbiorów rodzinnych rozmówców i ich współczesne portrety wykonane przez Dominika Czapigo.
Gdzie: Dom Spotkań z Historią
10 listopada popołudniu z żydowską muzyką będziesz mógł się spotkać w przytulnej (choć przestronnej, co nie zawsze idzie w parze) kawiarni na Próżnej.
10 listopada (niedziela) godz. 16.00 „Rytmy niepodległej! Dancing w przedwojennym stylu”
Klubokawiarnia Babel
Potańcówka to ostatnie wydarzenie z cyklu „Wspólna i niepodległa – artyści pochodzenia żydowskiego w przedwojennym polskim teatrze, filmie i w tańcu”. To impreza nie tylko dla tych, którzy już potrafią tańczyć. Organizatorzy przewidują naukę tańca którą poprowadzi Monika Kwiatkowska i Tomasz Sadlakowski, będzie też wykład dotyczący popularnych przed wojną tańców związanych z kulturą polską i żydowską oraz pokazy taneczne.
Gdzie: Klubokawiarnia Babel, ul. Próżna 5
11 listopada (poniedziałek) godz. 11:11 – Rejs Niepodległości
Wisła, Płyta Desantu
To propozycja warszawskich armatorów, którzy zapraszają warszawiaków na wspólne świętowanie odzyskania niepodległości. Rejs – różnymi jednostkami – rozpocznie się symbolicznie, o 11:11, a zakończy po około dwóch godzinach. Później przewidziano ognisko, a na nim herbatę i coś pysznego (organizatorzy zapraszają do przynoszenia też swoich wiktuałów i proszą, żeby ubrać się ciepło).
W rejsie można wziąć udział bezpłatnie, ale trzeba się zarejestrować pod: https://www.rokwisly.pl/rejs-niepodleglosci-2019/
Gorąco polecam to wydarzenie (choć sugeruję, żeby prośbę o ciepły strój potraktować bardzo poważnie;).
Gdzie: Płyta Desantu
12 listopada (wtorek) godz. 19:00 – „Słoń” – monodram w 81. rocznicę „Nocy Kryształowej”
Klubokawiarnia Babel
Odgrywany przez Dariusza Siastacza monodram „Słoń” to spowiedź człowieka przebywającego w celi śmierci. Autorem tekstu jest Łukasz Staniszewski.
Tytułowy „Słoń”, skazany za pochodzenie, wspomina swoje życie, które dostało się w tryby totalitarnej machiny śmierci. Jak piszą organizatorzy, minimalizm treści i scenografii powoduje, że początkowo trudno jest domyślić się co i gdzie. Do sedna bohater przechodzi szybko. Siedząc na piętrowej pryczy opowiada temu na górze – z dystansem i humorem – co jest niewątpliwie największą siłą spektaklu – swoją historię. Jest rozczarowany. Najpierw wycieczka. Góry nie zrobiły na nim wrażenia, w końcu „góry jak góry”. Ale co uderza w niego najbardziej, to fakt, że „nie ma już dzisiaj pięknych ludzi”. Kim jest bohater? Mówi o sobie jak o przeciętnym Niemcu. Lubił chodzić do kawiarni (bez żony, nieco taniej). Obserwować ludzi. Słuchać strzępków ich historii.
To, co zburzyło ten idealny wręcz porządek rzeczy, to Republika Weimarska. Na początku jeszcze nikomu nie przeszkadzał, ale spojrzenia klientów zaczęły go wychwytywać i piętnować. „Zbrzydli”. Nie było już radości życia. Pojawił się gniew i polityczne komentarze, poczucie winy do tego stopnia, że bohaterowi wyrosły trąba i uszy. Nie był już pożądanym gościem kawiarni. Nie był nawet przechodniem, którego nie dało się nie zauważyć. Tak się czuł wśród ludzi. Stał się tytułowym Słoniem.
Gdzie: Klubokawiarnia Babel, ul. Próżna 5 (bezpłatnie)
13 listopada (środa) godz. 18.00 – Jacek Dehnel przedstawia: Sylwester „Kris” Braun i Warszawa ‘39
Dom Spotkań z Historią
To spotkanie towarzyszące wystawie, której recenzję znajdziesz tutaj. Jak piszą organizatorzy, jeden z najbardziej znanych fotografów Powstania Warszawskiego „Kris” nie miał bynajmniej wykształcenia artystycznego. Ale w odpowiednim czasie był tam, gdzie działy się dramatyczne dla miasta wydarzenia i potrafił po mistrzowsku je uchwycić. Pretekstem do rozmowy są jednak inne zbiory. Chodzi o znalezione przez Jacka Dehnela w jednym ze stołecznych antykwariatów przekazane w depozyt Muzeum Powstania Warszawskiego fotografie z jesieni 1939 roku. Jak na wszystkie swoje wydarzenia DSH, na to też zaprasza bezpłatnie
13 listopada (środa) godz. 17.00: Sztuka holenderska w Rzeczypospolitej doby Wazów – wykład
Zamek Królewski, wstęp 10 zł
To część programu towarzyszącego wystawie „Świat polskich Wazów. Przestrzeń – ludzie – sztuka”. Organizatorzy zapowiadają, że dzięki przemyślanemu doborowi tematów, słuchacze będą mogli przyjrzeć się czasom panowania tej dynastii od strony społeczno-ustrojowej, kulturowej, historycznej, archeologiczno-architektonicznej i militarnej. Wystąpieniom towarzyszyć będzie prezentacja dokumentacji fotograficznej oraz źródeł ikonograficznych.
Gdzie: Zamek Królewski, sala Odczytowo-Kinowa, wstęp: 10 zł
Niespodzianki od Hanki Warszawianki
14 listopada (czwartek), godz. 18.00: Żydowskie ABC – Śmierć i życie pozagrobowe – wykład
Muzeum Polin
Judaizm to religia uniwersalistyczna i kompletna, która udziela odpowiedzi na intrygujące pytania dotyczące egzystencji człowieka po zakończeniu życia doczesnego. Wykład prowadzony przez ortodoksyjnego rabina i konserwatywną rabinkę pomogą odpowie na pytanie, jakie miejsce zajmują umarli w wierze i w kulcie religijnym Żydów.
Gdzie: Muzeum Polin, sala pomnikowa, wejściówki do odbioru w kasie (bezpłatnie)
16 listopada (sobota) godz. 16:00 – Warszawa: miasto podzielone – pokaz filmu
Dom Spotkań z Historią
Rok 1941. Warszawa. Młody Polak, ryzykując życiem, kręci amatorski film ukazujący rzeczywistość po obu stronach muru warszawskiego getta. Ten przejmujący archiwalny materiał, pierwszy nienazistowski i nie mający propagandowego charakteru, stał się pretekstem dla reżysera Erika Bednarskiego, by wrócić do tamtych wydarzeń i zestawić go m.in. ze wspomnieniami ocalałych z getta mieszkańców Warszawy. Przejmujący podwójny obraz stolicy – podzielonej wtedy i podzielony teraz na przeszłość i przyszłość miał swoją światową premierę na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity.
O dokumencie i o tym, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie w nim getta opowiedzą Erik Bednarski (reżyser) i Krystyna Budnicka (działaczką społeczną, w czasie wojny przebywającą w getcie warszawskim). Pokaz odbędzie się w rocznicę zamknięcia i odizolowania od reszty miasta getta dla żydowskich mieszkańców Warszawy w 1940 roku. O tym, jak wyglądało życie za murem, dowiesz się też z mojego spacerownika. Możesz go ściągnąć tutaj. (bezpłatnie).
Gdzie: Dom Spotkań z Historią
16, 17 listopada (sobota-niedziela) godz. 11.00, 13.00: Drobne przyjemności – spacer edukacyjny
Pałac w Wilanowie
To wydarzenie (w którym możesz wziąć udział bezpłatnie), jest cykliczne, opisuję je pod datą 9-11 listopada.
17 listopada (niedziela) godz. 15.00 – Mela Muter. Gorączka życia – spotkanie autorskie
Księgarnia na Tłomackiem
Nie wiem, czy wiesz, że w zachowanym budynku Żydowskiego Instytutu Historycznego działa znakomita księgarnia. Właśnie tam odbędzie się spotkanie z Karoliną Prewęcką – dziennikarką, autorką i współautorką książek o ludziach kultury. Opowie ona o swojej przygodzie ze światem sztuki w Polsce przełomu XIX i XX wieku i o burzliwym i smutnym życiu, poszukującej radości oraz szczęścia Meli Muter, fascynującej malarce tego okresu.
Gdzie: Księgarnia na Tłomackiem, ŻIH
17 listopada (niedziela) godz. 12.00: „Warszawa i Zamek Królewski w czasach Wazów” – spotkanie wokół obrazu
Zamek Królewski, wstęp 10 zł
To spotkanie odbywające się w ramach akcji „Godzina ze sztuką”. Polega ona na tym, żeby zamiast szybko biec przez sale muzealne, zatrzymać się na dłużej przy wybranych obiektach. Znaleźć czas na zrozumienie dzieła z pomocą specjalisty. Tym razem ekspertem będzie Tomasz Szumański, a omawianym obrazem – Panorama Warszawy Chrystiana Melicha z 1625 roku.
Inspirowali się nią późniejsi twórcy. Świadczy o tym choćby sposób ujęcia miasta oraz postać malarza przy płótnie. Jest to również jedyne dzieło malarskie, które zdradza nam kolor fasady Zamku Królewskiego w czasach Zygmunta III Wazy. Jaki? Polecam „Godzinę ze sztuką”.
Gdzie: Zamek Królewski, zbiórka w Sieni Wielkiej, wstęp 10 zł
Pamiętaj też, że przez cały listopad bezpłatnie możesz zwiedzać królewskie rezydencje: Zamek Królewski, Pałac na Wodzie i pałac w Wilanowie (tu w tym trybie udostępniono krótszą trasę nr 2).
Znalazłeś coś dla siebie? Jestem przekonana, że tak. A o wydarzeniach z drugiej części listopada poczytasz u mnie za dwa tygodnie. Jeśli chcesz być na bieżąco, polecam Ci frapujące „Niespodzianki Hanki” albo dołączenie do mojego konta na Instagramie.
Archiwalne zdjęcia pochodzą z Narodowego Archiwum Cyfrowego.
